Zorgprogramma Stemmingsstoornis

Wat is het?

Manisch-depressiviteit wordt ook wel bipolaire stoornis genoemd. De stoornis wordt gekenmerkt door het afwisselend optreden van manische en depressieve periodes. Niet alleen je stemming, maar ook je energie schommelt tussen twee uitersten. In een manische episode zit je boordevol energie en ben je vaak hyperactief. In een depressieve episode het tegenovergestelde: je voelt je futloos, energieloos en hebt nergens meer zin in. Tussen een manische en depressieve episode in kun je een tijdlang stabiel zijn en geen of nauwelijks stemmingsklachten ervaren. Soms liggen er jaren tussen een stemmingsepisode in, maar ze kunnen elkaar ook zo snel opvolgen dat er nauwelijks een stabiele periode tussen zit. In dat geval wordt ook wel gesproken van ‘rapid cycling’.

Zowel de ernst als de duur van stemmingsepisoden zijn voor iedereen anders. Je kunt last hebben van lichte manische klachten (dit wordt ook wel hypomanie genoemd), maar de klachten kunnen ook zo ernstig zijn dat ze gepaard gaan met psychotische verschijnselen. In de praktijk is de diagnose manisch-depressiviteit of bipolaire stoornis soms moeilijk vast te stellen, stemmingswisselingen komen tenslotte bij iedereen voor.

Wil je meer weten? Neem dan eens een kijkje op het Kenniscentrum.

Kenmerken

• Manie en hypomanie
  Een manische episode wordt gekenmerkt door een aanhoudend verhoogde (eufore) of prikkelbare (dysfore) stemming. Er treden beperkingen op in het sociale, beroepsmatige en relationele functioneren, mede door een verminderd oordelend en kritisch vermogen. Er kunnen psychotische verschijnselen optreden, zoals wanen en hallucinaties. Het verschil met hypomanie is dat hypomanie nooit gepaard gaat met psychotische verschijnselen en niet leidt tot sociale conflicten en problemen die bij manie wel voorkomen.
  De belangrijkste kenmerken van manie en hypomanie zijn: een extreem uitgelaten stemming, overdreven vrolijk zijn, geprikkeld en snel boos zijn, opgewondenheid, niet stil kunnen zitten, ruzie maken, minder behoefte aan slaap en ’s nachts klaarwakker zijn, veel praten, bellen en berichten sturen, gedachten die alle kanten op schieten, vele plannen maken en niet kunnen stoppen, het gevoel hebben dat je de hele wereld aan kunt, meer zin in seks en seksueel ongeremd zijn, en impulsief dingen doen zonder rekening te houden met nadelige gevolgen.
• Depressie
  Een depressieve episode bij de bipolaire stoornis verschilt niet van de ‘gewone depressie’: de belangrijkste kenmerken zijn een aanhoudend depressieve stemming en het verlies van belangstelling. Daarnaast zijn er symptomen als afgenomen of toegenomen eetlust en gewicht, insomnia of hypersomnia (extreme moeheid), afgenomen concentratie en besluiteloosheid, gevoelens van waardeloosheid en schuld, nergens zin in hebben, veel met de dood bezig zijn en zelfmoordgedachten, -plannen of -pogingen. Ook bij een depressie kunnen in ernstige gevallen psychotische verschijnselen optreden.
• Gemengde episode
  Indien manische en depressieve verschijnselen aanhoudend gelijktijdig of in zeer snelle afwisseling optreden, wordt dit een gemengde episode genoemd. Een ‘dysfore manie’ (somber en ontremd) is vaak moeilijk te onderscheiden van een ‘geagiteerde depressie’ (rusteloos en lusteloos). Versnelling in doen en laten en het niet kunnen stoppen van de gedachtegang duiden vaak op een onderliggende manie.
  

Hoe wordt het onderzocht?

Als je merkt dat je stemming vaak sterk wisselt tussen uitersten, is het mogelijk onderzoek te doen naar een bipolaire stoornis. Middels een gesprek met de gz-psycholoog en vragenlijsten wordt onderzocht of je kenmerken van een bipolaire stoornis bezit. Tevens wordt er een consult met de psychiater ingepland.

Behandeling

De behandeling van stemmingsstoornissen kan bestaan uit:

• Farmacotherapie
  De verschillende stemmingen (manie, hypomanie en depressie) worden behandeld met medicatie, zodat de stemming stabiliseert. De farmacotherapeutische behandeling wordt binnen Zeeuwse Gronden verzorgd door psychiaters. Minimaal twee keer per jaar is er contact tussen psychiater en cliënt. Uiteraard wordt deze frequentie opgevoerd bij verandering van medicatie.
• Psycho-educatie
  Met psycho-educatie leer je wat de bipolaire stoornis voor je betekent. Je krijg inzicht in de verschillende stemmingsvormen, hoe deze ontstaan en hoe je hiermee om kunt gaan. Er wordt een signaleringsplan opgesteld waarbij zowel jij als jouw familie wordt betrokken, om zo te voorkomen dat er terugval ontstaat.
• Cognitieve gedragstherapie
  Bij deze therapie leer je wat je disfunctionele gedachten zijn over jezelf en de omgeving. Vervolgens leer je hoe je deze disfunctionele gedachten kunt aanpakken, waardoor ook het gedrag dat hieruit voortvloeit verandert.
  
• Logeervoorziening
  Zeeuwse Gronden biedt behandeling zoveel mogelijk thuis aan. Soms zijn er echter periodes dat thuisblijven niet lukt en extra ondersteuning of rust nodig is. Dan is het mogelijk voor korte tijd te logeren op één van onze logeervoorziening. Vraag ernaar bij je behandelaar. 
  
• Equitherapie
  Je wordt door een equitherapeut in contact gebracht met paarden. Daardoor word je je bewuster van je eigen gevoelsleven en hoe dat beïnvloed kan worden door interactie met de omgeving. Lees hier meer informatie over equitherapie.
• Creatieve therapie
  Zowel individueel als in groepslessen zoek je naar mogelijkheden om je op creatieve wijze (drama, schilderen of andere expressieve vormgeving) te leren uiten. In het bijzonder wordt deze therapie aan mensen aangeboden die een verstoorde verhouding hebben tot de omgeving en zichzelf, waarbij gezocht wordt naar een non-verbale wijze van communiceren om het contact te herstellen.
• Dagbesteding
  Dagbesteding is op verschillende niveaus in te zetten en wordt vastgelegd en geëvalueerd in het behandelplan. Het valt in hoofdzaak in drie delen uiteen: sociaal-culturele dagbesteding, recreatieve dagbesteding en arbeidsmatige dagbesteding. Lees hier meer over onze dagbesteding.
  
• FACT
  Behandeling binnen Zeeuwse Gronden vindt plaats op basis van het FACT-model. Lees hier meer over FACT.
• Beschermd wonen
  Wanneer zelfstandig wonen niet mogelijk is, biedt Zeeuwse Gronden verschillende woonvormen aan:
  – Wonen binnen een wooncluster
  – Zelfstandig wonen met een zorgarrangement
  – Wonen in een groepswoning
  – Zelfstandig wonen met ambulante behandeling
  Lees hier meer over wonen bij Zeeuwse Gronden.
• Andere aanvullende modules:
  Binnen het behandelaanbod van Zeeuwse Gronden is een aantal aanvullende modules, die niet specifiek gericht zijn op de diagnose bipolaire stoornis, maar wel van waarde kunnen zijn bij de behandeling. Het cursusaanbod:
  – De rijkdom van emoties
  – Cursus geluk
  – Cursus over de liefde

Kwaliteit

Voor alle onderdelen van het zorgprogramma maken we gebruik van de wettelijke kaders en regelgeving van Zeeuwse Gronden. Dit betreft de Wet op de Geneeskundige Behandelovereenkomst (WGBO), de Wet verplichte ggz (Wvggz), de Jeugdwet en de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (BIG). Daarnaast werken we met een kwaliteitsstatuut, waarin de aanmeld- en behandelprocedure staat beschreven. Iedere cliënt krijgt een hoofdbehandelaar aangewezen en heeft daar in sommige gevallen inspraak in. In de uitvoer van de behandeling kan de cliënt te maken krijgen met meerdere behandelaren, die ieder verantwoordelijk zijn voor hun eigen deel. De hoofdbehandelaar is aansprakelijk voor de keuzes die worden gemaakt ten aanzien van de behandeling. We houden altijd rekening met de autonomie en privacy van de cliënt.